Bij het plannen van een stedentrip denk je waarschijnlijk niet meteen aan Ulm. Maar hé, doe dat de volgende keer maar wel, want deze stad heeft alles voor een perfect actief weekendje weg in Duitsland. Met haar smalle steegjes, straatmuzikanten en gezellige terrasjes, heeft Ulm een aangename Zuid-Europese flair. Bovendien kan je in de omgeving van Ulm goed fietsen, bijvoorbeeld over de Schwäbische Alb. En nog iets leuks: aan de andere kant van de Donau ligt Neu-Ulm. Twee steden voor de prijs van een dus! In dit artikel laat ik je zien hoe je drie fantastische dagen in Ulm kunt hebben, maar pik er vooral uit wat jíj leuk vindt en stel je eigen stedentrip samen!
Table Of Contents
show
- Dag 1: De steden Ulm en Neu-Ulm ontdekken
- Dag 2: Fietsen naar de Blautopf in de omgeving van Ulm
- Dag 3: Fietsen op de Gartenparadies-Runde
- Maak je stedentrip in Ulm lekker actief: een fiets huren
- FAQ – Tips voor een actieve citytrip in Ulm (Duitsland)
Dag 1: De steden Ulm en Neu-Ulm ontdekken
Een actieve stedentrip in Ulm begint natuurlijk met een rondje door de binnenstad. En daar is heel veel te zien! Het historisch centrum van Ulm bestaat uit verschillende wijken, die allemaal hun eigen flair en bezienswaardigheden hebben. En als je hier dan toch uitgekeken bent, steek je de Donau over en kun je een kijkje nemen in Neu-Ulm. Grappig is trouwens dat Ulm in de deelstaat Baden-Württemberg ligt en Neu-Ulm in Beieren.
Historisch centrum en de Ulmer Münster
Ik begin mijn rondje door het centrum op het Münsterplatz. Al van verre had ik ‘m gezien: deUlmer Münster. De hoogste kerktoren van de wereld moet ik natuurlijk beklimmen! 768 traptreden later kijk ik mijn ogen uit: het uitzicht vanaf de kerktoren is adembenemend. Vanaf hier zie je ook hoe groen de omgeving van Ulm is. Door het groene landschap slingert de Donau en ook de heuvels van de Schwäbische Alb zijn goed zichtbaar. Ik loop een rondje over het balkon, kan bijna niet stoppen met foto’s maken en vervolg dan mijn weg weer naar beneden. Als ik weer op het plein sta en omhoog kijk, kan ik nauwelijks geloven dat ik net helemaal op de top van kerktoren stond! Om nog even van dit moment na te genieten, plof ik op het terras vanCafé Trögeln. Dit zoete paradijs is ruim 200 jaar oud en verkoopt de enige echte ‘Einsteinköpfle’, bonbons met het gezicht van Einstein, die in Ulm geboren is, erop. Kiezen is hier best een uitdaging: het zijn zoveel soorten. Na een paar minuten twijfelen, ging ik zelf voor de mocca-rumvariant. Zo lekker!
Terug in de tijd bij de Grabenhäusle
Vanaf Münsterplatz loop ik in ongeveer tien minuten naar deGrabenhäusle. Deze schattige huisjes werden gebouwd voor de troepen die in de zeventiende eeuw Ulm in oorlogstijden moesten verdedigen. Ik struin door de smalle straatjes met authentieke huisjes. De meeste hebben van hun tuintje en gevel een weelderig plantenparadijs gemaakt. Als je op stedentrip in Ulm bent, moet je zeker even rustig de tijd om de Frauengraben, Seelengraben en Neuer Graben te bekijken, want dit is echt een bijzonder deel van de stad. In een zijstraatje van de Neuer Graben bevindt zich trouwens hetMuseum der Brotkultur, dat zeker een bezoekje waard is. Hier wordt je meegenomen in de geschiedenis van het brood, maar leer je ook iets over mondiale hongerbestrijding. Een heel interessant museum!
De idyllische vissers- en leerlooierswijk in Ulm
Op een steenworp afstand ligt nog zo’n echte highlight in Ulm: hetFischerviertel. Als ik door de smalle steegjes slenter, is het nog vroeg op de ochtend en dus lekker rustig. Op m’n gemak bewonder ik de geweldige architectuur in deze idyllische wijk. Al snel heb ik je het gevoel hebben dat je een reis terug in de tijd hebt gemaakt.
Vissers vestigden zich in de Middeleeuwen in deze wijk. Ze voeren uit op de Donau in kleine bootjes en kwamen terug met verse vis. Later werd de scheepsbouw een belangrijke industrie. Ook al spreekt men gewoonlijk van de visserswijk, de wijk heet voluit eigenlijk “vissers- en leerlooierswijk”. De ligging aan het stromende water was namelijk ook ideaal voor de leerlooiers. Hun huizen getuigen op indrukwekkende wijze van de leerproductie. Galerijen (balkons), waarop de dierenhuiden werden verwerkt en opgehangen om uit te lekken, staan op houten palen in het ondiepe water. Vraag je je af waarom de huizen zo schots en scheef zijn? Veel van de pittoreske gebouwen uit de 15e tot 17e eeuw staan met een deel van hun fundering direct in het water. Omdat de zachte ondergrond het begaf, verzakten ze na verloop van tijd. Dit geeft de visserswijk zijn typische charme.
Is het al Kaffee & Kuchen-tijd? Ach, ik vind van wel. Omdat het inmiddels best warm begint te worden, zoek ik een tafeltje in de schaduw op het terras van Zur Lochmühle. Dit restaurant bevindt zich naast de oudste molen van Ulm, die voor het eerst in 1656 in een brief werd genoemd. Dit is de plek om een Apfelküchle te genieten, een gebakje uit Baden-Württemberg dat bestaat uit een gefrituurde appelring met deeg. Een andere tip voor het Fischerviertel van Ulm is de Donauwelle. Het bijzondere aan deze winkel met lokale specialiteiten en hebbedingetjes is dat zowel in de winkel zelf als bij de productie van de artikelen mensen met een handicap betrokken zijn. Even pauze houden kan hier trouwens ook want in de winkel wordt ook koffie geserveerd. Extra leuk: de fair trade koffie bonen worden door de medewerkers zelf gebrand.
De rozentuin en het stadspark van Ulm
Daarna wandel ik richting de Donau. Ter hoogte van de historische stadsmuur, langs de Adlerbastei en aan de Donau bevindt zich de Rosengarten. Deze rozentuin is een oase van rust ingeklemd tussen het levendige centrum en de Donau. Op 3000 m² zijn 200 verschillende soorten rozen en meer dan 1300 individuele exemplaren aangeplant volgens een speciaal kleurenconcept. De toegang is gratis.
Vanaf hier kun je in noordelijke richting langs de Donau lopen of fietsen naar de Friedrichsau, het grootste park van Ulm. Vanaf de Rosengarten is het ongeveer 2 kilometer naar het park. Als je een fiets hebt (zie hieronder tips voor fietsenverhuur), dan is het een mooi stukje om te fietsen, maar ook wandelend zul je je niet vervelen. Al gauw bevind je je op de kronkelende paadjes van het park. Een eentonig en vlak parklandschap is het trouwens niet want de wallen en grachten van Fort Friedrichsau zorgen voor wat kleine hoogteverschillen in het park. Het fort, gebouwd van 1852 tot 1854, maakt deel uit van de federale vesting Ulm. Een hapje eten kun je in een van de biertuinen in het park, de zogenaamde Augärten. Zij zijn een overblijfsel van het 19e-eeuwse verenigingsleven, wat tot uiting komt in de soms vreemde namen als “Hundskomödie”, “Liederkranz” of “Teutonia”.
Het is dat ik net al gebak heb gegeten, maar anders had ik de uitnodigende Biergärten waarschijnlijk niet kunnen weestaan. Dan vallen me opeens de concertschelpen op. De website van Ulm vertelt me dat dit overblijfselen zijn van de tijd dat koren en muziekkorpsen hier samenkwamen om muziek te maken. In het park bevindt zich trouwens ook de dierentuin van Ulm. Behalve exotische dieren, biedt deze dierentuin ook een kijkje in het dierenleven van een plek veel dichterbij: in het eerste gedeelte van de 18 meter lange Donautunnel leven inheemse vissen. Wie dat dan toch te gewoontjes is, zal aan het einde verrast worden met kleurrijke, tropische vissen.
Na de flinke wandeling kom ik weer terug in het centrum van Ulm. De zon schijnt nog altijd en inmiddels is het flink druk in de straten én op de terrassen. Zelf plof ik neer bij Insel vom Stein, dat zich op het eilandje in de Donau tussen Ulm en Neu-Ulm bevindt. Een echte aanrader, zo blijkt! Met uitzicht op de rivier drink ik een Eiland-Hugo en sluit de eerste fantastische dag in Ulm af.
Dag 2: Fietsen naar de Blautopf in de omgeving van Ulm
De omgeving van Ulm is prachtig en kun je goed op de fiets ontdekken, dus dat is precies ik op de tweede dag in Ulm deed. En dus is het belangrijk om de dag met een goed ontbijt te beginnen. In Duitsland weten ze wel wat lekker ontbijten is, dus dat komt goed uit! Er zijn een aantal cafés waar je heerlijk kunt ontbijten zoals Fräulein Berger en Café Animo. Of neem je liever iets mee van de markt? Supervers broodjes, fruit uit de regio en zelfs een lekkere kop koffie haal je op de Ulmer Wochenmarkt die elke woensdag en zaterdag van 6 tot 13 uur op het Münsterplatz plaatsvindt. Ik kies vandaag voor dat laatste en zie op een bankje aan de rand van het plein hoe Ulm langzaam ontwaakt.
Energie getankt? Los geht’s! En wel naar een van de meest bijzondere plekken in de omgeving van Ulm: de Blautopf in Blaubeuren. Je zult je ogen niet geloven als je ziet hoe blauw het water in deze bron is. Niet alleen de kleur van het water maakt deze plek magisch, ook de ligging in het bos en de eeuwenoude watermolen met vakwerkhuis dragen bij aan de sfeer van deze plek.
Maar hoe kom je er? Nou, met een prachtige fietstocht! Zodra je vijf minuten buiten het centrum van Ulm bent, fiets je al heerlijk ontspannen langs deBlau. Deze rivier doet zijn naam eer aan door de heldere blauwe kleur en zal je helemaal tot aan Blaubeuren leiden. De fietsroute slingert door het groeneBlautalmet af en toe indrukwekkende rotspartijen langs de weg. Tot het dorpjeBlausteinvang je soms nog een glimp van de autoweg op,daarna zie je alleen nog maar natuur. Vlak voordat je in Blaubeuren aankomt, passeer je deGroße Grotteen hetRusenschloss. Het is zeker de moeite waard om hier even van de fiets te stappen en een stukje de heuvel op te lopen. Al was het maar voor het schitterende uitzicht over het dal. Vanaf daar is het nog een klein kwartiertje fietsen naar deBlautopf. Als je de schitterende blauwe waterbron bewondert hebt en weer op adem bent gekomen, kun je dezelfde weg terug naar Ulm fietsen of nog een omweg over de Schwäbische Alb maken.
Na de mooie fietstocht door de omgeving van Ulm besluit ik deze avond niet bij een restaurantje te eten, maar net als veel inwoners van Ulm te gaan picknicken bij de Donau. In de buurt van de historische stadsmuur, ter hoogte van de rozentuin, vind ik de perfect plek om met een hapje en een drankje te genieten van de laatste zonnestralen. Heb je ook zin om te gaan picknicken? Haal bijvoorbeeld verse broodjes bij een van de vele bakkerijen in Ulm (nergens eet je betere pretzels dan in het zuiden van Duitsland!) en vergeet ook zeker niet een gebakje als toetje.
Zin in meer Schwäbische Alb? Wandel dan een stuk op de Albsteig! Goed bereikbaar vanuit Ulm met het openbaar vervoer en de auto.
Dag 3: Fietsen op de Gartenparadies-Runde
Ten zuiden van Ulm bevindt zich een waar tuinenparadijs. Wie al dit mooie groen wil zien, kan deGartenparadies-Rundefietsen, een relaxte tour van ongeveer 40 kilometer door uitgestrekte velden, dichte bossen en een paar schattige dorpjes. Onderweg kan je bovendien ook nog cultuur snuiven in het Beierse Bijenmuseum en het Museum voor Tuincultuur. Een veelzijdige fietstocht dus!
Ik begon de fietstocht inSenden, ruim zeven kilometer ten zuiden vanaf Ulm. Vanaf hier fiets je over deIller-Radwegvia Vöhringen naar Illertissen. Soms fiets je links, soms rechts van de rivier, maar je houdt bijna constant uitzicht op het stromende water. De rivier wordt omgeven door bomen en planten in eindeloos veel tinten groen. Op de fiets hoor ik dan ook alleen maar natuurgeluiden: niets anders dan de steentjes onder m’n fietsbanden en het stromen van de rivier. Tijdens een pauze aan de rivieroever koel ik mijn voeten in het koude water en komt een moederzwaan met haar kleintjes nieuwsgierig kijken.
Bij Illertissen verlaat ik de Iller-Radweg. De Gartenparadies-Runde gaat daar namelijk naar hetBayerisches Bienenmuseum, een verrassend interessant museum dat in een oud kasteel gevestigd is. Daar kom ik bijvoorbeeld te weten dat bijen wel 40 kilometer per uur kunnen vliegen. Ben je nou meer geïnteresseerd in tuinen? Maak dan een klein omweggetje naar hetMuseum der Gartenkultur. Oud tuingereedschap, bijna vergeten plantensoorten, boeken – alles wat tot de tuincultuur van vroeger en nu behoort, heeft in dit openluchtmuseum een plekje gekregen. Nadat ik door de tuinen heb gewandeld, stap ik weer op de fiets. Tot Weißenhorn fiets ik grotendeels door dichtbegroeide bossen waar het zonlicht mysterieus tussen de bomen door schijnt.
Het schattigeWeißenhornheeft een mooie historische binnenstad en een aangenaam rustig stadspark. Als je genoeg gefietst hebt, kan je hier de trein terug naar Ulm nemen. Als je de Gartenparadies-Runde af wil maken, fiets je nog ongeveer 30 minuten terug naar Senden.
Overigens zou je deze route in elk genoemd dorpje kunnen starten. Verblijf je in Ulm? Dan is Senden een goed startpunt en heb je twee mogelijkheden om daar te komen: je neemt de trein van Ulm naar Senden of je fietst nog een stuk van de Iller-Radweg. Dan fiets je nog twee keer zeven kilometer extra naar het beginpunt van deze route in Senden. De fietsroute hierheen is eenvoudig. Om uit Ulm te komen, fiets je eerst een stukje langs de Donau en bij de splitsing Donau – Iller pik je de Iller-Radweg op. Als je 55 km fietsen op een dag oké vindt, kan ik je dit laatste zeker aanraden, omdat het een mooi stuk door bos langs de rivier is. BijWiblingenkan je dan nog het klooster met een prachtige bibliotheekzaal bezoeken.
Tip: Bekijk de Gartenparadies-Runde op de website van Neu-Ulm. Hier kun je ook een kaart met de fietsroute en het PGX-bestand downloaden.
Maak je stedentrip in Ulm lekker actief: een fiets huren
Ik denk dat je het door hebt: voor een actieve stedentrip in Ulm heb je een fiets nodig. Heb je geen eigen fiets bij je? Bij het VVV op het Münsterplatz kun je voor €12,- per dag een fiets huren. Dit is een stadsfiets en dit is prima geschikt voor de relaxte fietstochten die in dit artikel beschreven zijn. Heb je de UlmCard? Dan is het huren van een stadtrad zelfs gratis. Neem voordat je op de fiets springt trouwens nog even een kijkje in het gebouw van het VVV want de want de architectuur is echt gaaf. Bovendien is het ook nog een museum met wisselende tentoonstellingen. Als je liever een wat sportievere fiets hebt, vind je op de lijst met fietsverhuurders van de ADFC plekken waar je bijvoorbeeld een e-bike of MTB kunt huren.
Tip: Ulm is een goede tussenstop op weg naar het zuiden van Duitsland of de Alpen. Liever nog een tussenstop ervoor maken? Overweeg dan een citytrip naar Frankfurt am Main. Saskia geeft op haar reisblog een heleboel tips voor deze stad vol oud-nieuw contrasten.
FAQ – Tips voor een actieve citytrip in Ulm (Duitsland)
Waar ligt Ulm?
Ulm ligt in het zuiden van Duitsland, in de deelstaat Baden-Württemberg. Op de weg van Stuttgart naar München ligt het bijna precies op de helft. Omdat het vanuit Nederland goed te rijden is in een dag, is Ulm een goede bestemming voor een tussenstop naar de Alpen. Ulm is ook goed bereikbaar met de trein!
Wat is de beste reistijd voor een stedentrip naar Ulm?
Als je de mediterrane flair van Ulm wilt beleven, is de zomer een mooie reistijd. Zelf was ik er in juni, net voor het hoogseizoen en vond het toen nog aangenaam rustig, maar wel gezellig in de stad. Ook leuk: een stedentrip naar Ulm in de kerstperiode!
Stedentrip met de trein naar Ulm: kan dat?
Nou en of. Vanuit Amsterdam reis je bijvoorbeeld in ongeveer 7 uur naar Ulm. Bekijk de mogelijkheden voor je treinreis op NSInternational.nl*.
Kan ik voor al die mooie fietstochten een fiets huren in Ulm?
Ja! Je kunt op verschillende plekken een fiets huren in Ulm, bijvoorbeeld bij het VVV op het Münsterplatz. Voor €12,- per dag huur je een stadsfiets waarop je goed een dag kunt fietsen.
Biedt Ulm een kortingskaart aan?
Met UlmCard kun je gratis deelnemen aan een stadswandeling, de kerktoren beklimmen, gratis met bus en tram in Ulm en Neu-Ulm reizen én heb je gratis toegang tot 8 musea. Verder kun je ook gratis een fiets huren bij het VVV en krijg je op diverse plekken een leuk souvenirtje of korting. De kaart kost €17,- voor een dag en €22,- voor twee dagen.
Disclaimer: Ik bezocht Ulm op uitnodiging van de Ulm/Neu-Ulm Touristik GmbH. Het enthousiasme dat je leest, is 100% dat van mij. Verder staan er in dit artikel affiliatelinks (met * gekenmerkt). Als je iets bestelt via deze link, ontvang ik een kleine commissie. Jou kost dat natuurlijk niets extra’s.
